Thema energie

We beginnen aan het einde van de 18e eeuw. Toen was het overgrote deel van Noordoost Overijssel nog onontgonnen en “woest” gebied. Maar daar kwam snel verandering in. Want een belangrijke en goedkope energiebron werd hier ontdekt: TURF.

Er werden plannen gemaakt voor de indeling van het gebied en de eerste grond werd verkocht of uitgegeven aan grote “verveners”, maatschappijen die de ontginning ter hand namen. Ook werd begonnen met het aanleggen van waterwegen (vaarten en wijken) voor transport en afwatering van het gebied. Deze eerste ontwikkelingen zijn bepalend geweest voor de opbouw en structuur van de omgeving van Hardenberg, dus zeg maar hoe het gebied er nu nog steeds uit ziet.

Ook kwam er een stroom van arbeiders naar deze regio op gang en ontstonden de eerste dorpen. Op de afgegraven gronden werden landbouwbedrijven gesticht. Landbouwers uit verschillende delen van Nederland bouwden hier letterlijk en figuurlijk een nieuwe toekomst op.

Tegen de tijd dat het meeste veen in deze regio wel zo ongeveer was afgegraven, was Nederland al overgeschakeld op steenkool als energiebron. De waarde van turf als brandstof kelderde zo snel dat het niet meer de moeite loonde om het laatste stukje bij hoogveen Sibculo-Westerhaar af te graven. Om die reden hebben we hier echter nu nog wel een héél mooi en waardevol natuurgebied overgehouden!

Kolen werden in steden al veel langer als energiebron gebruikt. Ook in Hardenberg waren er enkele kolenboeren die de burgers van deze brandstof konden voorzien.

Begin 60-er jaren van de 21e eeuw werd het aardgas in de provincie Groningen ontdekt. Nederland schakelde massaal over op deze nieuwe, schone en vooral goedkope brandstof. Voor deze regio had die overschakeling nog aparte gevolgen. Er moesten namelijk dikke gasleidingen aangelegd worden van Groningen naar de rest van het land. Daarvoor moest een hele strook van het platteland van Noord naar Zuid op de schop. En nog een bijzonderheid: in onze regio moest ook een groot pompstation komen om opnieuw druk op de transportleiding te zetten om het gas verder te laten stromen. Dat pompstation staat in Vilsteren.

Aardgas is in Nederland tientallen jaren een goede en betrouwbare energiebron geweest. En de verkoop ervan heeft ons land veel geld opgeleverd. Maar die tijd is nu voorbij! De aardgaswinning bleek toch niet geheel zonder gevolgen te zijn. Onze landgenoten in het noorden zitten letterlijk en figuurlijk met de brokken. Op dit moment worden de eerste “putten” in Groningen gesloten en staan er nog slechts een paar een tijdje op “de waakvlam”.

Er zijn inmiddels vele alternatieve energiebronnen. Windmolens voor de productie van elektriciteit kennen we bijvoorbeeld al sinds de 80’er jaren van de vorige eeuw. Al duurde het nog wèl even voordat ze ook in Noordoost Overijssel te zien waren (en die waren in eerste instantie nog wel van onze buren). Ook de rechtstreekse energie van de zon wordt nu dankbaar gebruikt. Zonnepanelen zijn nauwelijks meer weg te denken van onze daken en uit het landschap. En er zijn nog veel meer alternatieven. Tijdens onze Tijdreis zullen we daar voorbeelden van zien. n we werpen ook alvast een blik in de (nabije) toekomst en in onze (nabije) omgeving.